Trường hợp ngoại lệ về bản quyền là các luật cho phép bạn sử dụng lại nội dung được bảo hộ bản quyền của người khác mà không phải xin phép người đó, nhưng chỉ trong một số trường hợp nhất định.
Ở Hoa Kỳ, trường hợp ngoại lệ về bản quyền được biết đến nhiều nhất là sử dụng hợp lý. Khi quyết định một trường hợp sử dụng có hợp lý hay không, toà án xem xét 4 yếu tố sau: mục đích và tính chất của việc sử dụng, bản chất của tác phẩm có bản quyền, lượng nội dung và phần thực chất của phần được sử dụng so với toàn bộ tác phẩm có bản quyền, và cuối cùng là ảnh hưởng của việc sử dụng đối với giá trị hoặc thị trường tiềm năng của tác phẩm có bản quyền. Một số hoạt động có thể đủ điều kiện được coi là sử dụng hợp lý, trong đó có hoạt động phê bình, bình luận và đưa tin. Mục đích của trường hợp sử dụng hợp lý là khuyến khích quyền tự do biểu đạt.
Ở một số quốc gia theo hệ thống dân luật, bao gồm cả nhiều quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu, các trường hợp ngoại lệ được công nhận còn hạn chế hơn, trong đó việc sử dụng lại phải thuộc các danh mục cụ thể, thay vì có các yếu tố được cân nhắc. Trong Điều 17 của Chỉ thị về bản quyền cho Thị trường kỹ thuật số đơn nhất của Liên minh Châu Âu, các danh mục đó được quy định là nội dung trích dẫn, phê bình, đánh giá, biếm hoạ, giễu nhại và mô phỏng. Những từ này có ý nghĩa thông thường như trong bối cảnh hằng ngày, nhưng cũng được từng quốc gia thành viên đưa vào luật và được các toà án quốc gia cũng như Toà án Công lý của Liên minh Châu Âu (CJEU) diễn giải. Một điều quan trọng nữa cần cân nhắc là bối cảnh sử dụng và mục đích của trường hợp ngoại lệ về bản quyền, một trong hai điều đó là để cân bằng giữa quyền tự do biểu đạt của nhà sáng tạo và bản quyền của chủ sở hữu quyền.
Ở một số quốc gia như Canada, Vương quốc Anh và Úc có tồn tại một khái niệm kết hợp là trường hợp xử lý hợp lý. Toà án cân nhắc các yếu tố tương tự như trong trường hợp sử dụng hợp lý nhưng việc sử dụng lại phải thuộc các danh mục cụ thể. Các danh mục này bao gồm nội dung trích dẫn (trích dẫn chung chung và trích dẫn để phê bình, đánh giá hoặc đưa tin), biếm hoạ, giễu nhại và mô phỏng.
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều đã ký Công ước Berne – một hiệp ước quốc tế cho phép việc sử dụng lại nội dung thuộc danh mục cụ thể, trong đó có nội dung trích dẫn và đưa tin.
Mặc dù các quốc gia trên thế giới có một số điểm tương đồng trong việc xử lý trường hợp ngoại lệ về bản quyền, nhưng luật pháp của mỗi quốc gia vẫn có những điểm khác biệt đáng kể. Không thể có đáp án chung duy nhất khi cân nhắc việc sử dụng lại có thuộc trường hợp ngoại lệ về bản quyền hay không, và toà án quyết định khả năng áp dụng trường hợp ngoại lệ đó tuỳ từng tình huống.
Tại YouTube, sứ mệnh của chúng tôi là trao cho mọi người tiếng nói và cho họ thấy thế giới. Các trường hợp ngoại lệ về bản quyền đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sứ mệnh này bằng việc hỗ trợ dòng chảy ý tưởng và sáng tạo tự do. Vì vậy, chúng tôi đề nghị các chủ sở hữu quyền cân nhắc khả năng áp dụng của trường hợp ngoại lệ về bản quyền trước khi gửi yêu cầu gỡ bỏ do vi phạm bản quyền. Chúng tôi tin rằng điều này sẽ tạo nên sự cân bằng giữa việc tôn trọng bản quyền của chủ sở hữu quyền và quyền tự do biểu đạt của nhà sáng tạo, một quyền lợi có thể được bảo hộ theo các trường hợp ngoại lệ về bản quyền.
Ngoài ra, chúng tôi xây dựng những sản phẩm giúp nhà sáng tạo tiếp cận, sáng tạo và chia sẻ thông tin theo những cách chưa từng có. Chúng tôi tạo Thư viện âm thanh có các bản nhạc và hiệu ứng âm thanh chất lượng cao miễn phí để bạn khám phá và sử dụng lại một cách an toàn. Giờ đây trên YouTube Shorts, bạn có thể tạo video ngắn lấy mẫu từ nội dung của người khác, với điều kiện là họ cho phép bạn làm việc đó. Ngoài ra, chúng tôi đang tiếp tục xây dựng và mở rộng Creator Music – tính năng giúp các nhà sáng tạo trong Chương trình Đối tác YouTube sử dụng nhạc thương mại một cách an toàn nhờ việc mua giấy phép cho bản nhạc hoặc chia sẻ doanh thu từ video của họ với các chủ sở hữu quyền âm nhạc.
